Η απουσία από τις προπονήσεις, λόγω κάποιας ασθένειας, δυσχεραίνει την προσπάθεια ενός ασκούμενου προκειμένου να πετύχει τους αθλητικούς του στόχους. Στο υψηλό αγωνιστικό επίπεδο, οι μελέτες δείχνουν ότι οι κάτοχοι Ολυμπιακών μεταλλίων αντιμετώπισαν λιγότερες λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος σε σχέση με τους υπόλοιπους αθλητές. Βασικοί προδιαθεσικοί παράγοντες που επηρεάζουν την εμφάνιση τέτοιων λοιμώξεων αποτελούν η έκθεση στον ιό της γρίπης το χειμώνα, τα υψηλά επίπεδα ψυχολογικού στρες, ο ανεπαρκής ύπνος και η παρατεταμένη περίοδος αρνητικού ενεργειακού ισοζυγίου (περίοδος δίαιτας), όταν αυτή συνδυάζεται με απαιτητική προπόνηση. Τα φαινόμενα αυτά παρατηρούνται πιο έντονα στις ασκούμενες γυναίκες σε σχέση με τους ασκούμενους άνδρες.
Σε γενικές γραμμές, η ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να ανταπεξέλθει στις προκλήσεις αυτές εξαρτάται κυρίως από την πληρότητα των σωματικών αποθεμάτων σε γλυκόζη, αμινοξέα και ελεύθερα λιπαρά οξέα. Παρόλα αυτά, μικροθρεπτικά συστατικά όπως ο ψευδάργυρος φαίνεται πως μπορούν εν δυνάμει να διαδραματίσουν κομβικό ρόλο στην αντιμετώπιση μιας λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Ειδικότερα, εξωγενής χορήγηση και αύξηση της συγκέντρωσης ψευδαργύρου στη στοματοφαρυγγική κοιλότητα αναστέλλει δυνητικά τη δραστικότητα του ιού της γρίπης με θεραπευτικές ιδιότητες για τον οργανισμό. Μια πρόσφατη μετανάλυση προτείνει άμεση χορήγηση ψευδαργύρου στη στοματική κοιλότητα, περί τα 75 mg/ημέρα, κατά το πρώτο 24ωρο εμφάνισης των συμπτωμάτων της γρίπης, καθότι μειώνει τη χρονική διάρκεια της ασθένειας κατά 33%. Ο μηχανισμός δράσης ενδεχομένως να σχετίζεται με την τοπική αύξηση των επιπέδων ιντερφερόνης-γ, ενός μορίου το οποίο εμποδίζει την ένωση του ιού με τους ανθρώπινους υποδοχείς. Η χορήγηση αυτή προτείνεται ως «δόση εφόδου» για τη γρήγορη αντιμετώπιση της ασθένειας. Πέρα αυτού, δεν υπάρχουν στοιχεία που να επιτάσσουν την αυξημένη πρόσληψη ψευδαργύρου σε επίπεδα πέραν του προτεινόμενου από τα RNI (δηλαδή 7mg/ημέρα για τους άνδρες και 9,5mg/ημέρα για τις γυναίκες). Μάλιστα, η υπερδοσολογία μπορεί να προκαλέσει και πτώση του ανοσοποιητικού συστήματος με τα αντίθετα αποτελέσματα όσον αφορά στην αντιμετώπιση των ασθενειών.
Συνεπώς, στην περίπτωση της πρόσληψης ψευδαργύρου, με το σκεπτικό της πρόληψης κατά των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, οι μελέτες δείχνουν πως πρέπει να είμαστε περισσότερο επιφυλακτικοί. Στην περίπτωση που δεν παρατηρείται έλλειμμα, όπως αυτό τεκμηριώνεται από τις καθιερωμένες αιματολογικές εξετάσεις, τότε είναι πολύ πιθανόν να μην επωφεληθούμε από την επιπρόσθετη χορήγηση, παρά μόνον αν βρισκόμαστε στα πρώτα στάδια εξέλιξης της ασθένειας.
Βιβλιογραφικές αναφορές:
1. Bermon, S., L.M. Castell, P.C. Calder, N.C. Bishop, E. Blomstrand, F.C. Mooren, K. Kruger, A.N.Kavazis, J.C. Quindry, D.S. Senchina, D.C. Nieman, M. Gleeson, D.B. Pyne, C.M. Kitic, G.L.Close, D.E. Larson-Meyer, A. Marcos, S.N. Meydani, D. Wu, N.P. Walsh, and R. Nagatomi(2017). Consensus Statement Immunonutrition and Exercise. Exerc. Immunol. Rev. 23:8-50.
2. Maughan, R.J., L.M. Burke, J. Dvorak, D.E. Larson-Meyer, P. Peeling, S.M. Phillips, E.S. Rawson,N.P. Walsh, I. Garthe, H. Geyer, R. Meeusen, L.J.C. van Loon, S.M. Shirreffs, L.L. Spriet, M.Stuart, A. Vernec, K. Currell, V.M. Ali, R.G. Budgett, A. Ljungqvist, M. Mountjoy, Y.P. Pitsiladis,T. Soligard, U. Erdener, and L. Engebretsen (2018). IOC consensus statement: dietarysupplements and the high-performance athlete. Br. J. Sports Med. 52:439-455.
3. Walsh, N.P. (2018). Recommendations to maintain immune health in athletes. Eur. J. Sport Sci.18:820-831.
4. Wentz, L.M., M.D. Ward, C. Potter, S.J. Oliver, S. Jackson, R.M. Izard, J.P. Greeves, and N.P. Walsh(2018). Increased risk of upper respiratory infection in military recruits who report sleeping less than 6 h per night. Mil. Med. 183:e699-e704.