Ψευδάργυρος και αντιμετώπιση των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος

nutricise-diet-excersice-blog_feature_image_anapneustiko_sustima

Η απουσία από τις προπονήσεις, λόγω κάποιας ασθένειας, δυσχεραίνει την προσπάθεια ενός ασκούμενου προκειμένου να πετύχει τους αθλητικούς του στόχους. Στο υψηλό αγωνιστικό επίπεδο, οι μελέτες δείχνουν ότι οι κάτοχοι Ολυμπιακών μεταλλίων αντιμετώπισαν λιγότερες λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος σε σχέση με τους υπόλοιπους αθλητές. Βασικοί προδιαθεσικοί παράγοντες που επηρεάζουν την εμφάνιση τέτοιων λοιμώξεων αποτελούν η έκθεση στον ιό της γρίπης το χειμώνα, τα υψηλά επίπεδα ψυχολογικού στρες, ο ανεπαρκής ύπνος και η παρατεταμένη περίοδος αρνητικού ενεργειακού ισοζυγίου (περίοδος δίαιτας), όταν αυτή συνδυάζεται με απαιτητική προπόνηση. Τα φαινόμενα αυτά παρατηρούνται πιο έντονα στις ασκούμενες γυναίκες σε σχέση με τους ασκούμενους άνδρες.

Σε γενικές γραμμές, η ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να ανταπεξέλθει στις προκλήσεις αυτές εξαρτάται κυρίως από την πληρότητα των σωματικών αποθεμάτων σε γλυκόζη, αμινοξέα και ελεύθερα λιπαρά οξέα. Παρόλα αυτά, μικροθρεπτικά συστατικά όπως ο ψευδάργυρος φαίνεται πως μπορούν εν δυνάμει να διαδραματίσουν κομβικό ρόλο στην αντιμετώπιση μιας λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Ειδικότερα, εξωγενής χορήγηση και αύξηση της συγκέντρωσης ψευδαργύρου στη στοματοφαρυγγική κοιλότητα αναστέλλει δυνητικά τη δραστικότητα του ιού της γρίπης με θεραπευτικές ιδιότητες για τον οργανισμό. Μια πρόσφατη μετανάλυση προτείνει άμεση χορήγηση ψευδαργύρου στη στοματική κοιλότητα, περί τα 75 mg/ημέρα, κατά το πρώτο 24ωρο εμφάνισης των συμπτωμάτων της γρίπης, καθότι μειώνει τη χρονική διάρκεια της ασθένειας κατά 33%. Ο μηχανισμός δράσης ενδεχομένως να σχετίζεται με την τοπική αύξηση των επιπέδων ιντερφερόνης-γ, ενός μορίου το οποίο εμποδίζει την ένωση του ιού με τους ανθρώπινους υποδοχείς. Η χορήγηση αυτή προτείνεται ως «δόση εφόδου» για τη γρήγορη αντιμετώπιση της ασθένειας. Πέρα αυτού, δεν υπάρχουν στοιχεία που να επιτάσσουν την αυξημένη πρόσληψη ψευδαργύρου σε επίπεδα πέραν του προτεινόμενου από τα RNI (δηλαδή 7mg/ημέρα για τους άνδρες και 9,5mg/ημέρα για τις γυναίκες). Μάλιστα, η υπερδοσολογία μπορεί να προκαλέσει και πτώση του ανοσοποιητικού συστήματος με τα αντίθετα αποτελέσματα όσον αφορά στην αντιμετώπιση των ασθενειών.

Συνεπώς, στην περίπτωση της πρόσληψης ψευδαργύρου, με το σκεπτικό της πρόληψης κατά των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, οι μελέτες δείχνουν πως πρέπει να είμαστε περισσότερο επιφυλακτικοί. Στην περίπτωση που δεν παρατηρείται έλλειμμα, όπως αυτό τεκμηριώνεται από τις καθιερωμένες αιματολογικές εξετάσεις, τότε είναι πολύ πιθανόν να μην επωφεληθούμε από την επιπρόσθετη χορήγηση, παρά μόνον αν βρισκόμαστε στα πρώτα στάδια εξέλιξης της ασθένειας.

 

Βιβλιογραφικές αναφορές:

1.     Bermon, S., L.M. Castell, P.C. Calder, N.C. Bishop, E. Blomstrand, F.C. Mooren, K. Kruger, A.N.Kavazis, J.C. Quindry, D.S. Senchina, D.C. Nieman, M. Gleeson, D.B. Pyne, C.M. Kitic, G.L.Close, D.E. Larson-Meyer, A. Marcos, S.N. Meydani, D. Wu, N.P. Walsh, and R. Nagatomi(2017). Consensus Statement Immunonutrition and Exercise. Exerc. Immunol. Rev. 23:8-50.

2.     Maughan, R.J., L.M. Burke, J. Dvorak, D.E. Larson-Meyer, P. Peeling, S.M. Phillips, E.S. Rawson,N.P. Walsh, I. Garthe, H. Geyer, R. Meeusen, L.J.C. van Loon, S.M. Shirreffs, L.L. Spriet, M.Stuart, A. Vernec, K. Currell, V.M. Ali, R.G. Budgett, A. Ljungqvist, M. Mountjoy, Y.P. Pitsiladis,T. Soligard, U. Erdener, and L. Engebretsen (2018). IOC consensus statement: dietarysupplements and the high-performance athlete. Br. J. Sports Med. 52:439-455.

3.     Walsh, N.P. (2018). Recommendations to maintain immune health in athletes. Eur. J. Sport Sci.18:820-831.

4.     Wentz, L.M., M.D. Ward, C. Potter, S.J. Oliver, S. Jackson, R.M. Izard, J.P. Greeves, and N.P. Walsh(2018). Increased risk of upper respiratory infection in military recruits who report sleeping less than 6 h per night. Mil. Med. 183:e699-e704.

 

Πρόσληψη ηλεκτρολυτών για την αποφυγή μυϊκών σπασμών

nutricise-diet-excersice-blog_feature_image_ilektolites

Ο ορισμός μυϊκός σπασμός ή αλλιώς ‘κράμπα’, περιγράφει την ακούσια μυϊκή σύσπαση που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια ή μετά την έντονη ή/και παρατεταμένη φυσική δραστηριότητα. Συνήθως, οι μυϊκοί σπασμοί είναι απρόβλεπτοι και εμφανίζονται σε μεγάλες μυϊκές ομάδες όταν αυτές ενεργοποιούνται σε υψηλό βαθμό και κυρίως σε θερμό κλίμα. Παρόλα αυτά, παρατηρούνται και σε μικρές μυϊκές ομάδες, όπως αυτές των δακτύλων, κατά τη διάρκεια του παρατεταμένου γραψίματος ή της πληκτρολόγησης. Η επαναφορά του μυός μπορεί να διαρκέσει από λίγα δευτερόλεπτα έως και μερικά λεπτά ανάλογα με την περίπτωση και κατά τη διάρκεια αυτή περιορίζεται η κινητική ικανότητα του μυϊκού συστήματος, καθιστώντας το ως μη λειτουργικό. Μελέτες δείχνουν ότι περίπου το 18% των αθλητών που συμμετέχουν σε αγώνες αποστάσεων ενδέχεται να παρουσιάσουν μυϊκό σπασμό κατά τη διάρκεια της έντονης προσπάθειας.

Ο κύριος λόγος που οδηγεί στην εμφάνιση μυϊκού σπασμού κατά τη διάρκεια ή μετά την ολοκλήρωση της άσκησης σχετίζεται με την ανισορροπία υγρών – ηλεκτρολυτών, η οποία μπορεί να προκύψει από την παρατεταμένη εφίδρωση. Όταν ο ρυθμός εφίδρωσης είναι χαμηλός και η θερμοκρασία περιβάλλοντος κυμαίνεται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα (<10 °C), τότε η χορήγηση νερού επαρκεί για την αποφυγή της αφυδάτωσης. Σε περιπτώσεις όμως που ο ρυθμός εφίδρωσης είναι υψηλός και για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, τότε παρατηρείται σημαντική απώλεια ηλεκτρολυτών και η κατανάλωση ενός ροφήματος υψηλής ωσμωτικότητας (πλούσιο σε ηλεκτρολύτες) φαίνεται πιο αποτελεσματική σε σχέση με τη λήψη νερού. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η παρατεταμένη εφίδρωση σε συνδυασμό με την αυξημένη κατανάλωση νερού μπορεί να οδηγήσει στο φαινόμενο της υπονατριαιμίας (αραίωση των ιόντων νατρίου στο αίμα <135mmol/L) γεγονός που σχετίζεται με την εμφάνιση του μυϊκού σπασμού. Τέλος, δεν θα πρέπει να αποκλειστεί και το ενδεχόμενο ο μυϊκός σπασμός να οφείλεται εν μέρει και σε μεταβολές που επιτελούνται στο επίπεδο του κεντρικού νευρικού συστήματος. Σε αρκετές περιπτώσεις, η εμφάνισή του παρατηρείται κατά τα τελευταία στάδια ενός αγώνα είτε αυτός είναι αγώνας δρόμου ή ποδοσφαίρου ή αντισφαίρισης.

Συνοψίζοντας, σύμφωνα με τα επιστημονικά δεδομένα δεν υπάρχει σίγουρη στρατηγική πρόληψης ενάντια στην εμφάνιση των μυϊκών σπασμών. Η προσθήκη ηλεκτρολυτών στο ρόφημα ενυδάτωσης μπορεί να προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια ως προς την αποφυγή του φαινομένου σε περιπτώσεις που η δραστηριότητα ξεπερνά τα 60-75 λεπτά. Η αναπλήρωση μπορεί να επιτευχθεί και μέσω φυσικών τροφών όπως το ζουμί πίκλας, το οποίο είναι πλούσιο σε άλατα και προσφέρει έντονη γεύση στο στόμα, ενεργοποιώντας τους υποδοχείς του εγκεφάλου που σχετίζονται με την κόπωση.

 

Βιβλιογραφικές αναφορές:

1.Behringer, M., V. Spieth, J.C.K. Montag, S. Willwacher, M.L. McCourt, and J. Mester (2018). Cramp training induces a long-lasting increase of the cramp threshold frequency in healthy subjects. Neuromod. 21:809-814.

2.Giuriato, G., A. Pedrinolla, F. Schena, and M. Venturelli (2018). Muscle cramps: A comparison of the two-leading hypothesis. J. Electromyogr. Kinesiol. 41:89-95.

3.Maughan, R.J. (1986). Exercise-induced muscle cramps: a prospective biochemical study in marathon runners. J. Sports Sci. 4:31–34.

4.Swash, M., D. Czesnik, and M. de Carvalho (2019). Muscular cramp: causes and management. Eur. J. Neurol. 26:214-221.

5.Talbott, J.H. (1935). Heat cramps. Medicine 14:323-376.